Meteor yağmuru gökyüzünde bulunan farklı gezegen oluşumları veya gezegenlere bağlı bulunan uydulardan kopan parçaların dünya atmosferine girmesi sonucu oluşan bir durumdur. Halk arasında göktaşı olarak isimlendirilen meteorlar, dünya tarihinde birçok kez yeryüzüne düşerek oldukça önemli doğa olaylarının yaşanmasına sebebiyet vermiştir.
Göktaşlarının düşmesiyle milyonlarca yıl önce dünyada yaşamış olan dinozorların yok olduğu bilim adamları tarafından ispatlanmış bulunmaktadır. Bunun haricinde dünyanın birçok noktasında meteor düşmesi sonucu oluşan devasa kraterler günümüzde bile görünümlerini korumaktadır.
Dünya kendisini çevreleyen bir atmosfere sahiptir. Atmosfer de belli katmanların bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Meteor yağmurları kendi aralarında belirli bir mesafe ile sıralanmış bulunan katmanlardan biri olan termosfer katmanında oluşmaktadır. Termosfer katmanı dünyaya en yakın 80, en uzak 640 km mesafeler arasında yer alan bir katmandır.
Meteor Yağmuru Nasıl Oluşur?
Meteor yağmuru termosfer katmanı ile dünya arasında ve dünyaya 80 ile 110 km uzaklıklarda meydana gelmektedir. Bazı meteorlar çok parlak ışıklarla düşerken, bazı meteorlar nispeten sönük olabilmektedir. Yüksek parlaklığa sahip meteorlar ışık topu olarak adlandırılmaktadır. Gökyüzünde dünya dışındaki farklı oluşumlardan kopan parçalar, bazen diğer gök cisimlerinin etkisine girerek çekim alanına kapılırlar.
Dünya atmosferine girdikleri anda atmosferdeki hava direnci ile karşılaşan gök cisimleri, sürtünme kuvveti sebebiyle yanma evresi geçirirler. Bu sebeple arkalarında çok parlak ışıklar bırakmak suretiyle yeryüzüne düşerler. Bu şekilde gerçekleşen gök olayı, meteor yağmuru olarak adlandırılır.
Gece meydana gelen ve büyük kütlelerden oluşan meteor yağmurları çıplak gözle görülecek derecede ışıklar saçarak düşer. Halk arasında yıldız kayması olarak da adlandırılan bu durum, sürekli yaşanan doğa olaylarından biridir. Yeryüzüne kadar tamamen yanmadan ulaşabilen meteorlar siyah renkte ve yüzeyleri cilalanmış bir görünüme sahiptir. Bunun sebebi ise, dünya atmosferine girerken oluşan sürtünme ve yanmadır.
Dünyadan En Sık Görülen Meteor Yağmurları
Meteor yağmuru özellikle gökyüzü bilimleriyle uğraşan bilim adamları ve astrolojiye ilgi duyanlar açısından oldukça önemli bir doğa olayıdır. Astronomlar tarafından görülmeye değer olarak nitelendirilen meteor yağmurları,
- Perseid
- Orionid
- Leonid
- Geminid meteor yağmurları olarak isimlendirilmiştir.
Perseid meteor yağmuru görüntüsü her yıl değişen yapısıyla oldukça ilgi görmektedir. 1992 yılında Swift-Tuttle adı verilen kuyruklu yıldızın, dünyaya yakın bir noktadan geçerken koparak dünyaya düşen parçaları meteor yağmurunun bu isimle anılmasının sebebidir.
Türkiye coğrafyasından da görülebilen bir meteor yağmuru olan Orionid meteor yağmuru her yıl ekim ayında gözlemlenebilen bir doğa gökyüzü olayıdır. Bu meteor yağmuru, Halley kuyruklu yıldızının geçişi sırasında yıldızın bünyesinden kopan ve uzayda serbest gezen cisimlerdir. Orionid meteor yağmuru, Halley kuyruklu yıldızının enkaz bulutu tarafından üretilen iki meteor yağmur türünden biridir.
Leonid meteor yağmuru ise 55P/ Tempel-Tuttle kuyruklu yıldızının ardında kalan toz ve enkazdan oluşan bir meteor yağmurudur. En hızlı meteorlar olarak bilinen Leonid meteorları, meteor yağmurlarının zirveye ulaştığı dönemlerde saatte 10-15 meteor görülebilecek yoğunlukta izlenebilmektedir. 1865 yılında keşfedilen kuyruklu yıldız güneşin etrafındaki bir turunu 33 yılda tamamlamakta olup, dünyadan en net olarak görülebileceği tarihin 2034 yılı olacağı hesaplanmaktadır.
Dünyadan görülebilen bir diğer meteor yağmuru da, Geminid meteor yağmuru adıyla anılmaktadır. 3200 Phaethon adı verilen sönük bir yıldızın güneş etrafındaki dönüşü sırasında arkasında bıraktığı kaya parçalarından oluşmaktadır. Geminid meteorlarını ilginç kılan özellik, meteorların parlak yapıda olmaları ve meteor yağmuru zirve yaptığında saatte yaklaşık 120 adet meteor görülebiliyor olmasıdır.
