Mors alfabesi en sade anlatımla, (kısa ve uzun) sinyalin farklı kombinasyonlarla harf, sayı ve noktaları oluşturmasıyla ortaya çıkan bir haberleşme dilidir. Mors alfabesinde radyo veya elektrik sinyali kullanılmak suretiyle, bir noktadan diğer bir noktaya yazılı bir metnin ulaştırılır. 1832 yıllında telgraf konusuna ilgi göstermeye başlayan Samuel morse tarafından geliştirilmiş olan morsa alfabesi, 1837 yılında kullanılmaya başlamıştır.
Uluslararası mors kodu ise, modern şekliyle Alman Freidrich Clemens Gerke tarafından 1848 yılında geliştirilerek kullanılmaya başlanmıştır. Tek bir şemaya bağlı olarak düzenlenen mors alfabesi oldukça kolay kullanılan bir iletişim aracıdır. Önemli olan sadece mors şemasına vakıf olmak, çizgi ve noktaları takip etmek suretiyle iletilecek metini oluşturmaktır.
Mors alfabesi yöntemiyle bir metin oluşturmak herkesin kolayca yapabileceği bir iştir. Her harf ve rakam kısa ve uzun çizgilerden meydana geldiği için, karşıdan gelen sinyaller yazılırken uzun ve kısa( nokta olarak da yazılır) çizgiler halinde boşluklar kullanılır. Gelen mesajın yazılması sonrasında mors alfabesi kullanılarak karşıdan gelen bu çizgiler rakam veya harflerle anlamlandırılır ve cümlelere dönüştürülür.
Mors Alfabesi Elle Nasıl Kullanılır?
Mors alfabesi eğitimi almış olan herhangi biri dakikada 120 harf gönderebilmekte ve karşı taraftan aynı sayıda harfi alabilecek düzeye gelmektedir. Mors alfabesinin elle kullanımı uygulamasında gönderici ( verici) başında bulunan kişi ‘’maniple’’ olarak adlandırılan bir kol yardımıyla kısa veya uzun basışlar yapar. Bu işlemler karşı tarata bulunan alıcı tarafından kısa basışlar nokta, uzun basışların karşılığı da çizgi olarak algılanır. Böylece alınan tüm vuruşlar sırasıyla anlamlandırılarak nokta ve çizgilerin anlamlarına göre harfler, harflerden kelimeler ve cümle grupları oluşturulur.
Telgraf masajının iletildiği alıcıda bulunan cihazda rulo halinde bir kâğıt dönmekte, bunun karşısında da gelen işaretlere göre hareket eden bir kalem bulunmaktadır. Bu kalem vasıtasıyla gelen sinyaller kâğıt üzerine çizilir ve mesaj metne dönüştürülür. İcat edildiği ilk dönemlerden beri posta mors alfabesi kullanımıyla daha gizli ve seri iletilmiştir.
Mors Alfabesinin Tarihi
Mors alfabesi Philips akademisi ve Yale mezunu olan samuel morse tarafından icat edilmiştir. Aynı zamanda ressam olan Morse, elektrikle de ilgilenmekteydi. Elektrik üzerinden haberleşme yapılabileceğini kanıtlamak için yaptığı çalışmalar sonucunda sistemi 1935 yılında kurmayı başardı. Mors alfabesi ilk olarak 1937 yılında kullanılmaya başladı. İlk mesajı ise 1844 yılında kurulan ilk telgraf hattından gönderdi. Mors alfabesini kim buldu sorularına bazı çevreler Alfred Veil şeklinde cevap verse de, Alfred Veil Morse’un oldukça karmaşık olan metodunu düzenleyen bir bilim adamıdır.
Özellikle o dönemlerde demiryolu şirketleri tarafından kullanılan mors alfabesi, sık kullanılan kelimelerin kısaltılarak kullanılmasına da öncülük etmiştir. Mors alfabesi SOS acil yardım çağrısının da ana fikrini oluşturmuştur.
Mors alfabesi acil yardım çağrısı, mors alfabesinde akılda kalacak en kolay harflerin S ve O olacağı düşünüldüğünden dolayı kullanılmaya başlamış ve tüm dünyada bilinen bir kavram olarak yerleşmiştir. Günümüzde kullanım alanı oldukça yaygın hale gelmiş olan alfabenin kullanıldığı yerlerden biri de görme engellilerin eğitimleridir. Mors alfabesi görme engelliler tarafından kabartma yazılar şeklinde kullanılarak yazı yazmalarına olanak sağlamaktadır.
Öyle ki, günümüzde genç nesil mors alfabesi dövme yaptırarak anlatmak istediği duyguları çizgi ve noktalar kullanılarak yapılan dövmelerle aktarabilmektedir.
Mors alfabesi ilk icat edildiği dönemlerde bir hayli karışık bir sistem olsa da, daha sonraki dönemlerde yapıla düzenlemelerle, oldukça kolay kullanılabilir bir haberleşme sistemine dönüşmüştür. Kısa bir eğitimden sonra kolayca kullanılabilen mors alfabesi çizgi ve noktaların kullanımıyla anlam kazanan cümlelerden oluşur.
Mors alfabesi kullanımındaki temel şemaya vakıf olmak suretiyle mors alfabesi örnek cümleler kısa bir uğraş sonrasında kurulabilir. Örneğin: A harfi .-, B harfi -…, C harfi -.-. Şeklinde yazılmak suretiyle kelime grupları oluşturulur ve üretilen kelimler birleştirilmek suretiyle metin oluşturulur. Mors alfabesi günümüzde
- Telsiz mandalı
- Işık
- Elektrik
- Radyo sinyali şeklinde kullanılabilmektedir.
Özellikle ana haberleşme sistemlerinde problem yaşanması halinde morsa alfabesi devreye alınarak haberleşmelerin kesintisiz bir şekilde sürdürülmesi mümkün olabilmektedir. Anlık ileti sağlama açısından oldukça elverişli olan sistem, özellikle ilk yardım çağrıları açısından dünyanın ilk anlık haberleşme sistemidir.