Şarbon hastalığı Bacillus anthracis bakterisinin neden olduğu nadir görülen ancak ciddi bir hastalıktır. Ülkemizde de zaman zaman görülen bu hastalık, ciddi sonuçları olmasının yanında gösterdiği çeşitli belirtiler ile ortaya çıkar.
Şarbon Nedir?
Şarbon genel olarak vahşi av hayvanları ya da çift hayvanlarını etkilen bir hastalık olma özelliği taşır. Hasta hayvanlardan direkt olarak ya da dolaylı temas yolu ile insanlara bulaşabilir. Buna rağmen hastalığın insandan insana bulaştığına dair şu ana dek bir kanıt bulunamamıştır. Şarbonun ortaya çıkmasına neden olan bakterilerin genelde cilt yaralarından vücuda girdiği düşünülmektedir. Ayrıca şarbonlu etlerin yenmesi de bu hastalığa yakalanma nedenleri arasında yer alır.
Şarbonun Belirtileri Nelerdir?
Genel olarak bulaşma yoluna göre değişiklik gösteren bu belirtiler, bakterilerin vücuda girmesinin ardından ortalama 7 gün içerisinde görülmeye başlar. Bunun tam aksine solunum ile bulaşan akciğer şarbonu için aynı şeyleri söylemek mümkün olmaz. Bu tür bir bulaşma sonucunda belirtiler haftalar sonra görülebilir.
Şarbon hastalığının bir hayvandan ya da pişmiş bir eti tüketerek bulaşması nedeniyle insanlarda görülen belirtiler ve semptomlar şu şekildedir;
- Mide bulantısı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Baş ağrısı
- İştah kaybı
- Ateş
- Hastalığın daha sonraki seviyelerinde şiddetli ve kanlı ishal
- Boğaz ağrısı ve yutmada zorluk
- Boyun bölgesinde şişlik
Şarbon hastalığının solunum yoluyla bulaşarak akciğer şarbonu şeklinde bulaşması halinde görülen belirtiler ve semptomlar ise şu şekildedir;
- Boğazda ağrı, hafif ateş ya da halsizlik
- Kas ağrıları
- Hafif göğüs rahatsızlığı
- Nefes darlığı
- Mide bulantısı
- Kan tükürme
- Yutkunma sırasında ağrı
- Yüksek ateş
- Solunum yetmezliği
- Şok
- Beyin ve omuriliği iltihabı (menenjit)
Bunların yanı sıra sadece Avrupa’da görülen bir şarbon türünden bahsetmek mümkündür. Bu enjeksiyon şarbonu olarak karşımıza çıkar. Uyuşturucu gibi yaşa dışı maddelerin vücuda enjekte edilmesi sırasında içeriğinde şarbon sporunun bulunması ile bulaşır. Enjeksiyon şarbonu ile görülen belirtiler ve semptomlar da şu şekildedir;
- Enjeksiyon bölgesinde kızarma
- Ciddi derecede şişkinlik
- Şok
- Çoklu organ yetmezliği
- Menenjit
Şarbonun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Şarbon hastalığında standart olarak uygulanan tedavi yöntemi siprofloksasin ya da doksisiklin şeklindeki 60 günlük bir antibiyotik tedavisidir. Tedavi aşamasında hangi antibiyotik ya da antibiyotiklerin kullanılması gerektiği çeşitli faktörlere bağlı olarak belirlenir. Bunlar arasında;
- Şarbonun nasıl bulaştığı
- Hasta yaşı
- Hastanın genel sağlığı
- Diğer faktörler
yer alır. Ayrıca tedavide başarılı sonuçlar elde etmek için zaman kaybetmeden başlanmasında yarar vardır. Bunun yanında deri ve sindirim sistemi şarbon vakaları genelde antibiyotiklere cevap verir. Ancak akciğer şarbonu için aynı şeyleri söylemek her zaman için mümkün değildir. Diğer yandan hastalığın ilerlemesi ve erken müdahale edilmemesi bakterilerin çok fazla toksin üremiş olması ihtimali ile ilaçları etkisiz hale getirebilir. Bu nedenle şarbon hastalığında hem erken teşhis hem de erken müdahale oldukça önemli bir konumda yer alır.
Kimler Şarbon Riski Altındadır?
Genel olarak bakıldığında hemen herkesin şarbon riski altında olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü bir parça pişmiş et tüketilmesi halinde bile bulaşan bu hastalık, et tüketiminde bulunan herkesin risk altında olduğunu gösterir. Bunun yanında şarbona yakalanma riski daha fazla olan bazı meslek gruplarından ve kesimlerden de bahsetmek mümkündür.
- Laboratuvarlarda şarbon hastalığı ile ilgili çalışmalar yapanlar
- Şarbon hastalığının çok fazla görüldüğü bölgelerde hayvan derisi, kürk ya da yünler ile çalışanlar
- Veteriner hekimler ve burada çalışanlar
- Eroin ve benzeri yasa dışı uyuşturucu alanlar
- Hayvan derisi, yünü ya da tüyü ile hobi olarak uğraşanlar
Şarbon hastalığı ile ilgili daha detaylı bilgilere medicalpark üzerinden ulaşabilirsiniz.
