Tablo da söz konusu döneme ait ekonomik rakamların oldukça dalgalı bir seyir izlemiş olduğu görülmektedir. 28 Şubat’ın yaşandığı 1997 yılının enflasyon rakamı yüzde 81 düzeylerindedir. 1994 yılında, yaşanan krizin etkisiyle Türkiye, tarihinin en yüksek enflasyon oranını görmüş ve bu rakam yüzde 120.7 olarak gerçekleşmiştir. Sonrasında düşme eğilimine giren enflasyon oranı, 1997 yılında tekrar yükselmiştir. Bu durum 28 Şubat süreciyle birlikte yaşanan gelişmelerin enflasyon üzerinde olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir.
Dış Ticaret Açısından Değerlendirme
28 Şubat sürecinin dış ticaret rakamlarına bakıldığında, ithalatın ihracattan daha hızlı yükseldiği ve buna bağlı olarak dış ticaret açıklarının arttığı görülmektedir.
1996 yılında yaklaşık 23 milyon $ olan ihracat rakamı, 1997’de 26 milyon dolara yükselmiş; buna karşın ithalattaki yükseliş daha hızlı olmuştur. 1996’da 43 milyon $ olan ithalat rakamı 1997 yılında 48 milyon dolara ulaşmıştır. Aynı şekilde dış borç oranının da söz konusu dönemde artış gösterdiği görülmektedir.
28 Şubat sürecinin Türkiye ekonomisine nasıl ve ne yönde etkilediğinin en açık ve en hızlı göstergesi bu rakamlar değil, söz konusu sürece ait borsa ve döviz kurlarına ilişkin rakamlardır. Bunun sebebi, diğer üç askeri müdahaleden farklı olarak 28 Şubat askeri müdahalesinin yaşandığı dönemde ekonomideki reaksiyonların en rahat izlenebileceği ve olaylara en hızlı tepki veren piyasaların sermaye piyasaları ve para piyasaları olmasıdır. Bu açıdan 28 Şubat sürecisin borsa rakamları ve döviz kuru gibi ekonomik verileri, askeri müdahalenin anlık etkilerinin anlaşılabilmesi açısından önemlidir.
Döviz Kurları Üzerindeki Etkisi Açısından Değerlendirme
Merkez Bankası rezerv parası olan doların seyrine bakılacaktır. Merkez Bankası’nın verilerine göre 1997 yılı Şubat ayı başında yaklaşık 116 bin seviyelerinde olan Amerikan doları 25 Şubata gelindiğinde 120 bin seviyelerine yükselmiştir. 26-27 ve 28 Şubat günlerinde dolar ortalama 122 bin seviyelerinde seyir göstermiştir. MGK toplantısı piyasalar kapandıktan sonra sona erdiğinden, etkileri 3 Mart Pazartesi günü piyasalar açıldıktan sonra görülmüştür. Ancak söz konusu etki doların seyrini değiştirecek boyutta olmamıştır. 3 Mart Pazartesi günü 1$ = 123.210 TL iken, müdahaleden 10 gün sonra, 10 Mart günü 1$ = 124.860 TL olmuştur. Daha açık bir ifadeyle 28 Şubat sürecinin döviz kurları üzerinde belirgin bir etkisi olmamıştır. Ancak ilerleyen zamanlarda doların sürekli artmış olduğu görülmektedir
Hisse Senetleri Üzerindeki Etkisi Açısından Değerlendirme
28 Şubat 1997 tarihinde borsanın kapanış değeri 1612 puan iken, müdahale sonrasındaki ilk üç iş gününde yüzde 14.8 oranında bir düşüş meydana gelmiştir ve İMKB 1372 puana gerilemiştir. Ancak, 28 Şubat Kararları sonrasında İMKB’nin gördüğü bu en düşük seviyeden itibaren 12 iş gününde yüzde 20.5 yükselişle borsa söz konusu kaybını geri almıştır ve normal seyrine devam etmiştir. Görüldüğü gibi 28 Şubat sürecinin borsa üzerinde de oldukça kısa süreli bir etkisi olmuştur.
Sonuç;
Sonuç olarak 28 Şubat müdahalesinin gerek ülkenin temel ekonomik rakamları üzerinde gerekse ekonomideki anlık etkileri yansıtan piyasalar üzerinde çok derin etkileri olmadığı görülmektedir. Bu da 28 Şubat sürecinin, ülkedeki egemen sınıfların çıkarlarıyla örtüştüğü şeklinde yorumlanabilir.
Kaynakça;
